Kategoria: materiały

materiały do nauki języka polskiego

Szkoła wczoraj, dziś i jutro

Materiały o tematyce szkolnej zostały przygotowana przez Ewę na potrzeby jednego z numerów kwartalnika. Materiał został  podzielony na trzy grupy wiekowe i czasowe.

Dla najmłodszych dzieci (1 klasa) proponujemy odzwierciedlenie w dnia w szkole za pomocą kilku słów i ilustracji. Można przygotować własną wersję lub skorzystać z oprawy graficznej przygotowanej przez Ewę (do wydruku).

Dla starszych dzieci (2-3 klasa) proponujemy zagłębienie się w temat szkoły w przeszłości poprzez przeprowadzenie wywiadu z rodzicami.  Przykładowe pytanie do wywiadu, z których można wybrać kilka (np. 5):

  1. Jak wspominasz swoją szkołę?
  2. Czy chętnie uczęszczałeś/uczęszczałaś do podstawówki?
  3. Jaka była Twoja szkoła? Jak wyglądała? Jakiego miała patrona?
  4. Czy byłeś dobrym uczniem?/ Czy byłaś dobra uczennicą?
  5. Jakie przedmioty szkolne najbardziej lubiłeś/ lubiłaś?
  6. Nauka jakiego przedmiotu sprawiała Tobie największą trudność?
  7. Czy Twoi nauczyciele byli surowi? Jakie kary stosowali?
  8. Jak wspominasz swoją klasę?
  9. Czy masz jeszcze kontakt ze swoimi kolegami?
  10. Kto był w klasie największym rozrabiaką?
  11. Czy były w Twojej szkole obiady? Dobre?
  12. Co robiłeś/ robiłaś po szkole?
  13. Czy było dużo zadań domowych?
  14. Czy chciałbyś/ chciałabyś wrócić do tych czasów?

Dla najstarszych uczniów (4 klasa i gimnazjum) proponujemy kreatywne obrazy szkoły przyszłości. Naszą propozycją jest opisanie i zilustrowanie robota szkolnego oraz jego funkcji.

Prace uczniów z Innsbrucka zawiera 8-my numer kwartalnika.

Zakup materiałów edukacyjnych

Stowarzyszenie zakupiło materiały edukacyjne ze środków przyznanych przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Departament Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą.

Zakupione materiały edukacyjne obejmują trzy kategorie:

  1. ćwiczenia dla wszystkich dzieci, których rodzice zgłosili ich zainteresowanie nauką języka polskiego w przyszłym roku szkolnym,
  2. dodatkowe ćwiczenia i podręczniki dla dzieci biorących udział w projektach edukacyjnych stowarzyszenia,
  3. materiały dydaktyczne do wykorzystania w projektach edukacyjnych stowarzyszenia oraz do wypożyczenia dla jego członków.

Odbiór materiałów możliwy jest indywidualnie lub po uprzednim zgłoszeniu podczas spotkań stowarzyszenia.

MEN: Elementarz

Wspomniane w materiałach do nauki języka polskiego darmowe podręczniki MEN na poziomie pierwszych klas obejmują edukację zintegrowaną. Dla zastosowań w nauce uzupełniającej przydatne są części poświęcone edukacji polonistycznej. Pozostałe dziedziny uczniowie przerabiają w lokalnych szkołach, więc generalnie nie ma potrzeby uczenia się z dziećmi tych tematów. Ewentualnie mogą one posłużyć do poszerzenia słownictwa w danych dziedzinach. W początkowej fazie nauki, słownictwo to da się wprowadzić w rozmowach z dzieckiem o tym czego się uczyło w szkole.

Dla ułatwienia korzystania z podręczników MEN dla klasy pierwszej, wybrałam  z nich jedynie fragmenty z edukacją polonistyczną, co zmniejsza ilość stron do druku o połowę.

    • 1 klasa
      • 1 część (50 z 101 stron): A4, A5
      • 2 część (56 z 101 stron): A4, A5
      • 3 część (58 z 101 stron): A4, A5
      • 4 część (46 z 85 stron): A4, A5
      • ekstra – cały komiks o smokach (16 stron): A4, A5

Dla klas drugiej i trzeciej: edukacji matematycznej poświęcone są oddzielne części podręcznika. Natomiast w częściach do edukacji zintegrowanej lwią część stanowi edukacja polonistyczna. Mogę umieścić również te części podręcznika w okrojonej postaci, jeśli będą zgłoszenia takiej potrzeby.

Kolorowanka: Ala i Janek

Opowiadanie o rodzeństwie Ali i Janku oraz innych dzieciach, zwierzakach i zabawkach występujących w Elementarzu Mariana Falskiego.

Opowiadanie jest ćwiczeniem czytania ze zrozumieniem, w którym na 14 stronach umieszczone zostały ilustracje Wioletty do uzupełnienia i pokolorowania na podstawie tekstów. Rodzic na podstawie rysunków może sprawdzić poziom zrozumienia czytanego tekstu i w razie potrzeby przedyskutować oraz poprawić zadania razem z dzieckiem.

Fragment: Ala i Ola mają dwie lalki: Lolę i Tolę. Lola ma rude włosy i kitki z żółtymi kokardkami. Sukienka Loli jest fioletowa w białe groszki, a jej buty są czarne. Tola ma czarne warkocze z różowymi kokardkami. Jej sukienka jest żółta z białym kołnierzykiem, a jej buty mają taki sam kolor jak kokardki. Cała książeczka do druku w formacie A5 do druku dwustronnego i A4.

Gra: polski w 5 sekund

Cel: utrwalenie liter i głosek

Grupa docelowa: dzieci uczące się liter (SP.0, SP.1)

Materiały: 80 kart z literami (1-40) i obrazkami (41-80, ilustracje są autorstwa Wioletty). Dla początkujących można ograniczyć zestaw do podzbioru wprowadzonych liter / głosek.materiały

Karty do druku.

Zastosowania:

  • Gra „5 sekund”: karty do użycia w grze zamiast oryginalnych kart. W razie konieczności można zrezygnować z ograniczenia czasowego (tytułowe 5 sekund). Do tego zastosowania konieczna gra „5 sekund junior” lub własna jej wersja.
  • Kolekcja: gracze kolejno biorą karty ze stosu kart odwróconych pytaniami w dół, odkrywają i (w ograniczonym czasie) odpowiadają na pytania do pierwszego błędu. Wygrywa ten kto zbierze najwięcej kart, na pytania, z których poprawnie odpowiedział.
  • Pary: odnajdywanie par: litera – obrazek. Może być jako zabawa dla jednej osoby lub w formie gry dla większej liczby osób.
  • Alfabet: układanie (par) kart w kolejności alfabetycznej lub według danego wzorca, np. układu klawiatury. Dla jednej lub większej liczby osób (j.w.).

Szablony znaków diakrytycznych

Materiał wprowadza polskie znaki diakrytyczne i jest przeznaczony dla dzieci uczących się pisać w innym języku na bazie alfabetu łacińskiego.

Zestaw zawiera okładkę i 18 szablonów: po 9 z wielkimi i małymi literami ą, ć, ę, ł, ń, ó, ś, ź i ż. W celach pomocniczych dla dzieci zaczynających naukę polskiego każdy szablon zawierają w prawym górnym rogu przykładowy wyraz z / na daną literę oraz ilustrację autorstwa Wioletty.

W każdym szablonie jest 5 konturów danej litery. W kontury od największego do najmniejszego,  dziecko powinno wpisać kilkakrotnie literę. UWAGA: Konturów nie należy kolorować!

Następnie dziecko powinno uzupełnić linie literkami w trzech rozmiarach. Tak jak przy konturach, należy zacząć od największej litery.

Szablony do druku

Ruchomy alfabet


Ruchomy alfabet służy do nauki pisania i składa się z ruchomych liter alfabetu oraz przedmiotów, których nazwy układa się z liter jako ich podpisy.

Materiał ten został zainspirowany ruchomym alfabetem z metody Montessori (de: Bewegliches Alphabet, en: moveable alphabet) z tą różnicą, że w oryginalnej metodzie jako wzory użyte są właśnie rzeczywiste przedmioty, a w tej wersji wykorzystane są zdjęcia, które co prawda są mniej atrakcyjne dla dzieci, lecz są łatwiejsze do zastosowania w warunkach domowego nauczania grupy dzieci. Ponadto w opisanej metodzie dzieci dodatkowo zapisują poprawne nazwy w zeszycie.

Zestaw podstawowy

Zestaw podstawowy składa się z 80 wyrazów (zdjęć) podzielonych równo na 16 części (w ponumerowanych kopertach). Prawie wszystkie wyrazy zostały zaczerpnięte z kolejnych stron Elementarza Falskiego, w związku z tym zawierają coraz większą ilość głosek, aczkolwiek długość wyrazów nie jest narastająca. Wyrazy w kolejnych kopertach są coraz trudniejsze i zalecane jest przerabianie ich w zdefiniowanej kolejności.

Zestaw rozszerzony

Zestaw rozszerzony składa się z 155 wyrazów (zdjęć) podzielonych równo na 31 części (w kopertach oznaczonych literowo). Wyrazy w danej kopercie zawierają specyficzne głoski: wieloznaki, znaki diakrytyczne oraz zmiękczenia przez „i”, np. sz, ś, si.  Kolejność przerabiania powinna wynikać z bieżących potrzeb dziecka, takich jak aktualnie wprowadzone głoski lub problemy z ich pisownią.

Przerabianie materiału

Zalecane jest przerabianie materiału w następujących krokach:

  1. dziecko rozkłada zdjęcia z przerabianej koperty,
  2. dziecko nazywa wyrazy znajdujące się na zdjęciach,
  3. rodzić koryguje nazwy na podstawie listy, jest to istotne zwłaszcza jeśli w alternatywnej nazwie, której użyło dziecko występują litery, których jeszcze nie zna,
  4. dziecko układa podpisy z wielkich liter (przerabiając zestaw podstawowy) lub małych (przerabiając zestaw rozszerzony), w przypadku dzieci zaczynających naukę języka polskiego z dużym opóźnieniem względem lokalnego języka,  można od razu użyć małych,
  5. rodzic w razie potrzeby koryguje pisownię,
  6. rodzic wpisuje nazwy do zeszytu w linie, w przypadku dzieci potrafiących już pisać w innym języku, mogą one zrobić to samodzielnie.
    • każdy wyraz należy wpisać na początku linii, długie wyrazy wpisujemy co dwie linie, żeby było więcej miejsca na przepisanie,
    • w wyrazach z zestawu rozszerzonego przerabianą głoskę należy napisać innym kolorem w celu wyszczególnienia i utwalenia,
    • wyrazy rozdzielić małym kółeczkiem lub gwiazdką na linii środka wielkich liter,
  7. dziecko przepisuje każdy wyraz po kilka razy,
  8. rodzic sprawdza poprawność i dyskutuje z dzieckiem ewentualne odstępstwa od wzoru.

Użycie w nauce czytania

Możliwe jest również alternatywne użycie zestawu podstawowego i rozszerzonego jako materiału do nauki czytania.

Do tego celu wykorzystane są zdjęcia i podpisy. Dziecko wówczas układa gotowe podpisy (wycięte z wydruku listy) pod zdjęciami.

UWAGA! Przerabiając zestaw jednocześnie jako materiał do nauki pisania i czytania należy zachować kolejność pisanie-czytanie oraz zachować odstęp czasowy pomiędzy alternatywnymi typami zastosowania materiału!

Materiały

Dodatkowo do udostępnionych materiałów należy samodzielnie dorobić alfabet składający się z kartoników z wszystkimi literami, dwuznakami i trójznakiem z polskiego alfabetu. Samogłoski i spółgłoski powinny być oznaczone różnymi kolorami (najlepiej czerwony i niebieski). W mojej wersji z jednej strony kartonika zrobiłam wielkie litery z drugiej małe. Dla liter o mniejszej częstotliwości występowania potrzebnych jest co najmniej po pięć kopi, dla liter częściej występujących około dziesięciu kopi. Posortowane litery alfabetu (może być alfabetycznie lub w kolejności jak na klawiaturze) powinny być umieszczone w pojemniku, z którego łatwo je wyjąć. Dodatkowo na pojemniku litery mogą być oznaczone przykładowymi wyrazami i ilustracjami.

Nauka liter alfabetu

Tablica z alfabetem

Tablica może być wykorzystana jako pomoc przy wprowadzaniu liter oraz przypomnienie („ściąga”) dla dzieci, które już znają litery.

Tablica obejmuje 40 pól w układzie 10×4 i zawiera wszystkie litery, dwuznaki i trójznak.

W każdym polu zawarte są: wielkie i małe litery pisanką i drukiem (w przypadku wieloznaków tylko pierwsza litera jest wielka), ilustracja przykładowego obiektu z daną głoską – wykonana przez Wiolettę,  nazwa obiektu pisanką i drukiem.  Dodatkowo poprzez rodzaj obramowania pola oznaczone zostało  czy dana głoska występuje na początku jakiegokolwiek wyrazu w języku polskim czy nie oraz kolorem oznaczone zostało czy jest ona samogłoską czy spółgłoską.

Tablica do druku:

Układanka z alfabetem

Dodatkowo z tego samego zestawu głosek, ilustracji i nazw zrobiona została układanka, którą można wykorzystać do pracy indywidualnej z dzieckiem lub zaadoptować jako grę w grupie dzieci.

Materiały zawierają 7 arkuszy: głoski  drukiem i pisanką, ilustracje do pokolorowania i pokolorowane, nazwy blokiem, drukiem i pisanką.

Wybrane arkusze można wydrukować (na trochę grubszym papierze), a następnie wyciąć pojedyncze elementy. Korzystając z elementów układanki lub ich podzbioru (na początku nauki) można przeprowadzić różne typy zabaw:

    • wyszukiwanie uzupełniających elementów do danej głoski, nazwy lub ilustracji,
    • układanie ciągów par (głoska – nazwa, nazwa – ilustracja, głoska – ilustracja) lub trójek (głoska – nazwa – ilustracja),
    • nauka kolejności głosek w alfabecie lub układanie elementów wg danego wzorca np. jak na klawiaturze komputerowej.

Można oczywiście wymyślać własne wersje zabaw lub inspirować się  istniejącymi zabawami i grami, jak np. gra memory.

Układanka do druku

Zabawy wielojęzyczne

Poniżej znajdują się propozycje dwóch zabaw, które użyłam przy okazji zajęć  zerówki w terminie europejskiego dnia języków. Zabawy te mogą też być wykorzystane przy innych okazjach związanych z wielojęzycznością.

Imię w różnych alfabetach

Cel: uświadomienie istnienia różnych alfabetów

Dla każdego dziecka robimy wydruk jego imienia w różnych alfabetach (cyrylica, hieroglify, arabski i inne) do przerysowania lub kolorowania.

Panie Janie w różnych językach

Cel: rozpoznawanie brzmienia różnych języków

  • Dzieci słuchają różnych wersji językowych Panie Janie (najlepiej języki z którymi któreś z dzieci ma styczność, u nas były to: polski, niemiecki, angielski, francuski, hiszpański, i arabski).
  • Rysujemy tyle okręgów ile wersji językowych. W każdym okręgu symbol kojarzący się z tym językiem (np. flaga, zabytek, postać) oraz nazwę bohatera (najlepiej jak dzieci samodzielnie przepisują nazwy z kartek).
  • Jedno dziecko dostaje głośniczek, z którego puszczamy różne wersje językowe w losowej kolejności, a dzieci odgadują język i wchodzą do właściwego okręgu.
  • Głośniczek jest przekazany dziecku, które jako pierwsze wejdzie do odpowiedniego okręgu. Jeśli nikt nie odgadnie prawidłowo, prowadzący przejmuje głośniczek.
  • Ostatnie dwa kroki powtarzamy do znudzenia lub wyczerpania czasu. 😉 U nas trochę to trwało i było śmiesznie.

Zabawy samogłoskowe

Na zajęciach zerówki w pierwszej kolejności były wprowadzone samogłoski niebędące znakami diakrytycznymi, czyli A, E, I, O, U, Y. Poniżej zawarty jest opis zabaw do nauki i utrwalania tych samogłosek. Zabawy te były wykorzystane podczas kolejnych spotkań grupy. Dla starszych dzieci okazało się, że zabawa w pociąg też jest atrakcyjna.

Koło samogłoskowe

Materiały: kreda, podwórko, kostka samogłoskowa (zamiast oczek ma litery: A, E, I, O, U, Y)

  • przygotowanie: rysujemy duże koło kredą na asfalcie, podzielone na 6 pól, w które dzieci wpisują samogłoski
  • nauka: każde dziecko obchodzi koło w dowolnym kierunku i wymawia samogłoski, jeśli dzieci znają już samogłoski, można pominąć ten krok
  • powtórka w formie zabawy:
    • dzieci ustawiają się na dowolnych polach
    • kolejno rzucają kostką samogłoskową, wymawiają samogłoskę i przechodzą na odpowiednie pole
    • jeśli wypadnie litera z pola na którym dziecko stoi, to może ono rzucić ponownie kostką
  • wariantami w kolejnych rundach powtórki mogą być: skakanie na odpowiednie pola oraz wymawianie wyrazów zaczynających się lub zawierających daną samogłoskę

Pociąg samogłoskowy

Materiały: papier / karton, kredki, szarfy, dziurkacz, nitki

  • przygotowanie:
    • dzieci robią pary biletów i oznaczeń miejsc w pociągu: A, E, I, O, U, Y
    • przymocowujemy do szarf oznaczenia miejsc, związujemy je i układamy na podłodze tak by utworzyły pociąg
  • zabawa:
    • kasa: dzieci kują bilety u jednego z dzieci, to jest mówią literę oznaczającą miejsce, które chcą kupić, a kaiser wydaje bilet, dla starszych dzieci: kasjer wypisuje bilet i pobiera opłatę za niego
    • pociąg: dzieci wsiadają na odpowiednie miejsce w pociągu, to znaczy wchodzą do szarfy oznaczonej daną literą lub siadają obok i chwytają szarfę w rękę
    • konduktor: kontrola biletów-miejscówek przez dziecko lub dorosłego
    • jazda: dzieci związane szarfami biegną do innego pomieszczenia przy piosence „jedzie pociąg z daleka…„
    • po powrocie następuje zamiana ról, tak by każde dziecko sprzedawało bilety (u nas było to konieczne, bo wszyscy chcieli sprzedawać bilety ;-))

Dotykowa gra samogłoskowa

Materiały: papier, kredki, drewniane samogłoski, worek, kostka samogłoskowa (zamiast oczek ma litery: A, E, I, O, U, Y)

  • każde dziecko dostaje tabelkę z samogłoskami: A, E, I, O, U, Y
  • runda:
    • dziecko rzuca kostką samogłoskową, ewentualnie jeśli wypadnie już zdobyta literka może rzucić ponownie kostką
    • szuka w worku (bez patrzenia) drewnianej literki z taką samogłoską jaka wypadła na kostce
    • jeśli literka zgadza się, to mówi / pisze wyraz zaczynający się na tą literkę lub ją zawierający i zaznacza w tabelce, że tą literkę zdobyło
    • jeśli literka się nie zgadza, traci tą kolejkę
    • drewniana literka wraca do worka
  • wygrywa to dziecko, które pierwsze zdobędzie wszystkie literki