Bal karnawałowy

Serdecznie zapraszamy na polskojęzyczne, rodzinne spotkanie i zabawę karnawałową. Będzie muzyką, taniec, zabawa i śmiech. Wybór stroju dowolny, kto ma ochotę może się przebrać, będzie wówczas kolorowo. Przekąski i napoje we własnym zakresie lub do ogólnej konsumpcji.

Grupa docelowa: dzieci przedszkolne i wczesnoszkolne (2,5 – 10 lat). Młodsi i starsi uczestnicy są również mile widziani, program może zostać dopasowany do wieku uczestników.

Termin imprezy: sobota, 22.02.2025 od 14:00 do 16:30.

Miejsce: Pomieszczenia Stowarzyszenia Pitanga, Fischerhäuslweg 2, 6020 Innsbruck.

Koszt imprezy: opłata 5€ od osoby (rodzic + dziecko = 10€, rodzic + 2 dzieci = 15€) na pokrycie wynajmu sali. Zniżki: członkowie 50%, organizatorzy 100%.

Miłość do języka ojczystego

Obecnie w Tyrolu 120 grup dzieci i młodzieży uczy się 19 języków ojczystych, łącznie ponad 2200 uczniów. W tym roku szkolnym nauczane są następujące języki ojczyste (języki oznaczone * są również obecne w szkołach średnich II stopnia): Albański, Arabski*, Bośniacki / Chorwacki / Serbski (BKS)*, Bułgarski*, Chiński*, Francuski, Hindi, Hiszpański*, Kurmandżi, Perski (Dari / Farsi)*, Polski, Portugalski, Rumuński, Rosyjski*, Somalijski, Turecki, Ukraiński, Węgierski*, Włoski*. Z dumą należy podkreślić, że to dzięki staraniom Agnieszki wspieranej przez MOWĘ, język polski już od 7 lat należy do tej grupy.

W piątek, 21-go lutego 2025 roku, Bildungsdirektion Tirol, w ramach świętowanie 25-go międzynarodowego dnia języków ojczystych, zorganizowało kameralne spotkanie uczniów, nauczycieli oraz osób zaangażowanych w projekt nauczania języków ojczystych.

W ramach prezentacji języka polskiego wystąpiła Agnieszka wraz z Natalią, która przez wiele lat uczyła się języka polskiego, początkowo na zajęciach prowadzonych wolontarystycznie przez mamę, a później już w ramach lekcji języka polskiego. W duecie przeczytały wiersz Juliana Tuwima „Pan Hilary” / „Die Brille” .

Fragment książki p.t. Wybór wierszy Juliana Tuwima / Ausgewählte Gedichte von Julian Tuwim. W tłumaczeniu uczniów Szkoły Polskiej im. Jana III Sobieskiego przy Ambasadzie RP w WIEDNIU.

To było bardzo piękne, wzruszające i zarazem ubogacające przeżycie, znaleźć się w tak wielonarodowościowym towarzystwie i móc reprezentować język polski. Jestem bardzo wdzięczna Bildungsdirektion, że dano mi ten zaszczyt w zastępstwie nauczycielki języka polskiego, która z przyczyn losowych musiała zrezygnować w przeddzień uroczystości.

Obchodzony co roku dzień języków ojczystych jest nie tylko okazją do zebrania pod jednym dachem kilkunastu reprezentacji społeczności językowych mieszkających w Tyrolu, ale również przestrzeń do pochwalenia się swoim językiem ojczystym. Było to niezwykle wzruszające, widząc z jaką dumą i emocjami uczniowie przedstawiali swoje programy i pokazywali innym kulturę kraju swoich rodziców. Dosłownie wyrazili to starsi uczniowie, którzy uczestniczyli w debacie prowadzonej przez Herberta Gimpl podkreślając, że nie dla wszystkich była to łatwa droga, ale teraz są bardzo dumni ze swojej dwu-/wielojęzyczności. W tym miejscu chcę podkreślić, że dwu- /wielojęzyczność nie jest dana dzieciom tak po prostu, jak niebieskie oczy, czy brązowe włosy. Jest to wieloletni proces i wysiłek, nie tylko samych uczniów, nauczycieli ale również i to w dużej mierze samych rodziców. Ich czas, wytrwałość i konsekwencja to duże składowe całego sukcesu.

Było pięknie, kolorowo, bardzo smacznie, uniosło się wiele emocji i wzruszeń, i pomimo tak dużej różnorodności na sali, czuliśmy się jak jedna rodzina. Po naszym występie podeszła do nas uczennica języka francuskiego „Liska” i dumnie wyrecytowała kilka zdań po polsku. Nauczyła ją ich jej mama, która urodziła się w Polsce i w wieku dziecięcym wyemigrowała do Francji. Sama Liska nie mówi po polski, ale jest bardzo ciekawa tego języka i z dużym sentymentem opowiadała, że zdrobnienie jej imienia znaczy „mały lisek” po polsku. Jej to pięknie przesłanie tego święta, bądźmy otwarci i ciekawi świata, nie bójmy się tego co inne i nieznane, rozmawiajmy ze sobą, bo łączy nas miłość do języka. – Agnieszka

Występy uczniów szkół podstawowych.
Publiczność: uczniowie, rodzice, nauczyciele i oficjele.
Debata uczniów szkół ponadpodstawowych.
Międzynarodowy poczęstunek.

Bracia Kudera

O Stefanie i Marianie Kudera mieliśmy dowiedzieć się więcej na wykładzie o polskiej grupie oporu, jednak nastąpiła zmiana tematu i wówczas dowiedzieliśmy się Adamie Kamińskim. Okazało się jednak, że bracia Kudera zostali upamiętnieni w Innsbrucku koło kliniki. Miejsce upamiętniające nie zostało przypadkowo wybrane, ponieważ starszy brat skończył farmację, a młodszy ponoć pomagał w szpitalu w Innsbrucku.

Informacje o pomnikach oraz biografie braci i innych osób zamordowanych w czasie rządów nazistowskich można znaleźć na stronie https://www.zeitpunkte.at/.

Poniżej zdjęcia z książki Wir Brechen aus z prywatnych zbiorów Moniki Piechowicz.

Stefan Kudera
ur. 8 września 1916 r. w Żninie (Polska)
zm. 19 lipca 1944 r. w obozie koncentracyjnym w Dachau
Marian Kudera
ur. 5 sierpnia 1923 r. w Mysłowicach (Polska),
zm. 19 lipca 1944 r. w obozie koncentracyjnym w Dachau

Biografia

Tłumaczenie strony https://www.zeitpunkte.at/, gdzie dostępne są również źródła, z których pochodzi informacja.

Bracia Stefan i Marian Kudera mieszkali w Innsbrucku od jesieni 1941 roku. Stefan od października 1941 r. kontynuował studia farmaceutyczne w stolicy tyrolskiego okręgu Rzeszy, które rozpoczął w 1935 r. w Poznaniu. Na Uniwersytecie Poznańskim przyznał się do „narodowości polskiej”. Rodzina mieszkała w Mysłowicach na Śląsku, niedaleko Katowic, gdzie Stefan Kudera zdał maturę w klasycznym polskim gimnazjum. Jego ojciec Bruno Kudera był prawnikiem i zmarł wkrótce po tym, jak jego dwaj synowie przeprowadzili się do Tyrolu. 26 lipca 1943 r. Stefan Kudera zdał z dobrym wynikiem farmaceutyczny egzamin dyplomowy.

Jego młodszy o siedem lat brat Marian chciał studiować medycynę, ale nie ma na to pisemnych dowodów. Prawdopodobnie pomagał w szpitalu w Innsbrucku. Narodowi socjaliści uważali go za „volksdeutscha”. Gestapo aresztowało Mariana Kuderę 21 lutego 1944 roku. Podejrzewano go o bycie przywódcą polskiej grupy ruchu oporu liczącej rzekomo 60 osób. Podobno należał do niej również jego brat Stefan. Gestapo aresztowało również jego matkę i siostrę i konfrontowało rodzinę podczas przesłuchań. „Zintensyfikowane przesłuchania” były niczym innym jak systematycznymi torturami. Po takich przesłuchaniach Marian Kudera nie był już w stanie chodzić, a całe jego ciało było pokryte krwią. Męka skończyła się dopiero, gdy przyznał się do winy. Stefan Kudera również został poddany licznym nadużyciom.

Szef Gestapo Max Nedwed złożył wniosek o specjalne traktowanie w Berlinie „po ustaleniu faktów w sprawie”. Oznaczało to, że bracia Kudera zostali przeniesieni do obozu koncentracyjnego Dachau 28 kwietnia 1944 roku. Obaj zostali tam powieszeni 19 lipca 1944 roku.

Książka Brechen wir aus!

Miało miejsce kolejne wydarzenie związane z Leokadią Justmann, a mianowicie prezentacja jej książki (w tłumaczeniu na niemiecki).

Czas i miejsce: wtorek, 4 lutego 2025, 18:00, Rathaus Innsbruck, Maria-Theresien-Straße 18, 6. OG Plenarsaal.

Ogłoszenie oraz artykuł po niemiecku w Innsbruck Informiert, wydanie z lutego 2025, strony 42-43 (w PDF, strona 22).

Nie tylko wspomnienia opisane w książce, lecz również historia jej tłumaczenia na język niemiecki jest fascynująca. W 2016 roku, podczas wystawy „Sprawiedliwi” Martin Thaler (*1941) przypomniał sobie wydarzenia ze swojego dzieciństwa, kiedy to aresztowano Leokadię i jej ojca. Dwa lat później, zwrócił się do swojego przyjaciela, Niko Hofingera, z prośbą o odnalezienie informacji na temat dziejów Justmanów. W ten sposób udało się znaleźć ich potomków na Florydzie, m.in. syna Leokadii – Jeffrey’a Wiśniewskiego, który przesłał do Innsbrucka książkę In Quest for Life oraz przyjechał z rodziną, by zobaczyć opisane w niej miejsca. Fragmenty historii Leokadii, przetłumaczone roboczo na język niemiecki, zyskiwały coraz większe zainteresowanie. W 2023 roku, zainicjowany został projekt akademicki w celu zbadania i rozpowszechnienia jej historii. W ramach tego projektu zostały przetłumaczone wspomnienia Leokadii z 2003 z języka angielskiego na niemiecki i wydane w 2025 roku przez Tyrolię, została zorganizowana wystawa i inne wydarzenia popularyzujące. Jak się okazało w badaniach historycznych, wydarzenia, osoby i miejsca zostały zapamiętane i opisane przez Leokadię bardzo precyzyjnie i wymagały jedynie nieznacznych korekt na postawie odszukanych materiałów historycznych. Po nadesłaniu przez Jeffery’a cyfrowej wersji maszynopisu okazało się, że wspomnienia spisane w języku polskim są obszerniejsze, a język jest bardziej kwiecisty. Poniżej próbka tekstu zaczerpnięta z opisu zdjęcia opublikowanego w książce:

Gdy spojrzysz kiedyś, wspomnij szare chwile monotonii powojennej i apatii duchowej i pomnij na słowa, że wiara w życie jest największą siłą, która nawet w chwilach upadków i niepowodzeń podtrzymać może i stać się wypadkową tego, co w języku potocznym „szczęściem” zwiemy.

Śniadanie Polek na zagraniczu w Café Naiv

W niedzielę, 25-go stycznia, Martyna zorganizowała kolejne śniadanie Polek na zagraniczu, na którym pojawiły się radiowe gościnie, uczestniczki poprzedniego śniadania, jak również nowe osoby. Wspólnych tematów i zbieżnych ścieżek życiowych było wiele, więc i tym razem śniadanie przedłużyło się do wczesnych godzin popołudniowych. Miłym akcentem był upominek od Martyny i Polek na zagraniczu dla Agnieszki za zdobycie przez nią stypendium. Na śniadaniu zdecydowałyśmy zacieśnić komunikacyjnie kręgi kobiet od Martyny i MOWY, w celu zwiększenia zasięgu informacji o naszych działaniach.

Obóz w Reichenau

W obozie pracy wychowawczej Reichenau (1941-1945) tysiące więźniów politycznych, między innymi Polaków, było więzionych, torturowanych, zmuszanych do pracy przymusowej i mordowanych. Wśród straconych było 6 członków polskiej grupy oporu. Więcej szczegółów po niemiecku na stronie Wikipedii oraz na stronie https://www.erinnern.at/.

Zdjęcie: Stadtarchive/Stadtmuseum z artykułu w MeinBezirk.

W 1972 roku na terenie byłego obozu postawiono kamień pamiątkowy, pod którym składane są wieńce ku pamięci ofiar.

(c) Leszek Dziuba

W 2024 roku miasto Innsbruck zorganizowało międzynarodowy konkurs na projekt nowego pomnika.

Zdjęcie z artykułu w MeinBezirk. Na stronie miasta dostępne jest dossier zwycięskiego projektu oraz
ogólne informacje o miejscu pamięci.

Strona poświęcona miejscu pamięci: https://www.gedenkort-reichenau.at/

Polska grupa ruchu oporu

Wybieramy się na gościnny wykład Michała Turskiego n.t. Die Brüder Kudera und Adam Kaminski: Die polnische Widerstandsgruppe in Innsbruck w ramach cyklu wykładów Widerstand und Verfolgung junger Menschen in totalitären Systemen.

Czas i miejsce: wtorek, 14 stycznia 2025, 18:30 – 20:00 na wydziale teologii, Karl-Rahner-Platz 3, Hörsaal I

Wykład

Michał Turski nie dotarł do Innsbrucka i wykład poprowadził Domink Markl skupiając się na Adamie Kamińskim. Dominik opowiadał o projekcie i poszukiwaniach materiałów historycznych, o wydarzeniach, w których Adam brał udział widzianych z perspektywy Leokadii Justman (książka) i jego własnej (nagrania z 1996 roku, Adam Kaminski Oral History). Dowiedzieliśmy nie tylko o tle historycznym, ale również kilku ciekawostek, m.in. że Adam w niektórych dokumentach widniał jako swojsko brzmiący Kazimierz Bąbel, miał owianą tajemnicą pierwszą żonę Annę Rumer, z którą wyemigrował do stanów zjednoczonych oraz, że do nagrań udało się dotrzeć dzięki odnalezieniu jego syna z drugiego małżeństwa – Dawida.

Książka

Pierwszą wersję swoich przeżyć Leokadia Justman opisała w 1945 roku w Majakach przeszłości, gdzie w 6.400 słowach zawarła wydarzenia z okresu 1939-1943, zaś rok później w Ave Pax. Albo „Szlakiem tułaczki”, w 147.000 słowach zawarła wydarzenia z lat 1943-1945. Ostatnie osiem stron zostało opublikowane w emigracyjnej gazecie Głos Polski.

Tłumaczenie na angielski In Quest for Life zostało wydane w Nowym Yorku w 1963 i obejmuje oba okresy (47.000+86.000 słów). Wznowienie zatytułowane In Quest for Life – Ave Pax wydane zostało w 2003 tamże (117.000 słów).

W tym rok, trzy lata po śmierci Leokadii, w Innsbrucku została wydane tłumaczenie na niemiecki Brechen wir aus! Książka dostępna jest w Tyroli, a kilka jej egzemplarzy w bibliotece uniwersyteckiej.

Karta Polaka

Karta Polaka – dokument potwierdzający przynależność do narodu polskiego, który może być przyznany osobie nieposiadającej obywatelstwa polskiego albo zezwolenia na osiedlenie się na terytorium Polski oraz deklarującej przynależność do narodu polskiego i spełniającej określone ustawą warunki.

W roku 2025, nasze Stowarzyszenie zostało upoważnione do wystawiania zaświadczeń potwierdzających aktywne zaangażowanie w działalność na rzecz języka polskiego i kultury polskiej dla osób z terenów Austrii Zachodniej, które ubiegają się o przyznanie Karty Polaka.

Na terenie Austrii takie zaświadczenia wystawiają (stan na 2020):

  • Austriacko-Polskie Stowarzyszenie Przyjaciół Kultury „Galicja”,
  • Polsko-Austriacki Klub Towarzysko-Kulturalny „Klub Sobieski”,
  • Wspólnota Polaków w Górnej Austrii,
  • Wspólnota Polskich Organizacji w Austrii „Forum Polonii”.

Zgłoszenia na lekcje polskiego w 2025/2026

W roku szkolnym 2024/2025 zajęcia języka polskiego jako ojczystego odbywały się siódmy rok z rzędu! Jak to będzie wyglądać w 2025/2026 zależy od liczby oficjalnych zgłoszeń.

Zgłoszenia na rok 2025/2026 (formularze do druku) należy wypełnić i złożyć w szkole, do której dziecko będzie uczęszczać w 2025/2026, przed końcem roku szkolnego 2024/2025 (lepiej, gdyż wcześniej będzie wiadomo czy zajęcia się odbędą i większa będzie szansa na znalezienie osoby nauczającej) lub na samym początku roku szkolnego 2025/2026.

  • Dla rodziców obecnych uczniów: zgłoszenia trzeba składać każdego roku.
  • Dla rodziców nowych uczniów: informacje o zgłoszeniach i zajęciach.
  • Chcemy reaktywować lekcje na poziomie szkoły podstawowej w Reutte.
  • Chcemy reaktywować lekcje na poziomie gimnazjum w Innsbrucku. Rodziców lub uczniów zainteresowanych lekcjami, prosimy o dołączenie do grupy WhatsApp lub o kontakt.

Prosimy dodatkowo zgłosić do nauczycielek lub osób koordynujących chęć udziału dzieci w lekcjach polskiego, żeby mogły zaplanować grupy. Najlepiej wysłać zdjęcie wypełnionego formularza, w idealnym przypadku z pieczątką szkoły.

Celem zajęć jest nauka pisania i czytania w języku polskim dla uczniów, którzy mówią po polsku przynajmniej na tyle by móc się komunikować z nauczycielem i rozumieć ustne (i pisemne) polecenia.