Praca przymusowa w Tyrolu w latach 1939-1945

Informujemy o prezentacji książki dr Sabine Pitscheider „Praca w Rzeszy. Praca przymusowa w Tyrolu w latach 1939-1945“ / „Arbeitseinsatz im Reich. Zwangsarbeit in Tirol 1939–1945“. Sabinę miałyśmy okazję poznać na spotkaniu na zakończenie projektu o Leokadii Justmann. Jest ona uznaną historyczką specjalizującą się w badaniach czasów nazistowski. Pomimo pracy nad tak przygnębiającym tematem, jest ona serdeczną i otwartą osobę. Szczególną intencją Sabine jest, aby informacje dotyczące zarówno samego wykładu, jak i wyników jej badań naukowych dotarły do środowiska Polaków i Ukraińców, ponieważ były to dwie najliczniej reprezentowane grupy narodowe wśród pracowników przymusowych w całym Tyrolu. Dlatego serdecznie zapraszamy wszystkich zainteresowanych tym tematem do udziału w tym wydarzeniu.

Czas i miejsce: poniedziałek, 13.10.2025, 18:00 – 20:00, Tiroler Landesarchiv, Michael-Gaismair-Straße 1, 6020 Innsbruck, Austria. Rejestracja u organizatorów pod numerem telefon telefonu 0512 508 3502 lub e-mailem landesarchiv@tirol.gv.at. Osoby zainteresowane wspólnym udziałem w wykładzie, zapraszamy do grupy WhatsApp.

Poniżej oryginalne zaproszenie i tłumaczenia maszynowe z niemieckojęzycznego ogłoszenia przy użyciu z DeepL.com (wersja darmowa).

O książce

Od wiosny 1939 r. Rzesza Niemiecka i Tyrol były uzależnione od zagranicznej siły roboczej, która pracowała przy dużych projektach budowlanych i w przemyśle zbrojeniowym. Od września 1939 r. do Tyrolu przybywali jeńcy wojenni z Polski, Francji, Belgii, Serbii i Związku Radzieckiego, rekrutowani ochotnicy z państw sojuszniczych lub okupowanych oraz przymusowo rekrutowani mieszkańcy terenów wschodnich i zachodnich. Ich warunki życia – traktowanie, wynagrodzenie, zakwaterowanie, wyżywienie, prawdopodobieństwo przeżycia – zależały od pochodzenia i statusu w nazistowskiej „hierarchii rasowej”. Oprócz dużych obozów przy budowie dróg i elektrowni oraz niektórych zakładach zbrojeniowych, w całym Tyrolu rozrzucone były małe i najmniejsze obozy, pojedyncze baraki, przebudowane stajnie, gospody, chaty lub namioty. Z pracy przymusowej korzystały władze publiczne, budownictwo drogowe i osadnicze, a zwłaszcza budowa elektrowni, rolnictwo, ale także kolej Rzeszy, poczta Rzeszy i administracja wojskowa. We wszystkich dziedzinach przemysłu i handlu przedsiębiorstwa korzystały z taniej siły roboczej jeńców wojennych i wysiedleńców. Szczególnie rolnictwo, przemysł tekstylny i turystyka wykorzystywały siłę roboczą kobiet z Polski i Ukrainy. Reżim nazistowski surowo karał naruszenia dyscypliny, a od 1941/42 r. pracownicy krajowi i zagraniczni odpokutowywali za odstępstwa od norm w obozie pracy wychowawczej Reichenau gestapo lub w obozie koncentracyjnym. Dzięki bogatej w źródła pracy badawczej autorka wypełnia lukę badawczą i przedstawia szeroko zakrojone badania na poziomie lokalnym.

O autorce

Mag. dr Sabine Pitscheider, ur. w 1963 r., w latach 2000–2012 zajmowała różne stanowiska w Instytucie Historii i Instytucie Historii Współczesnej Uniwersytetu w Innsbrucku, od 2014 r. realizuje projekty badawcze w ramach Biura Naukowego w Innsbrucku. Jej badania koncentrują się na nazizmie, jego przedhistorii i historii późniejszej na poziomie regionalnym i lokalnym, postępowaniu z dewiacjami społecznymi i dyscyplinowaniem oraz przełomach politycznych.

Rodzinne pożegnanie lata

Serdecznie zapraszamy polskojęzyczne rodziny na wspólne pożegnanie lata organizowane przez Amelię, Kingę i Werę. Planowane są zabawy integracyjne oraz dogoterapię.

  • Dla najmłodszych zabawy, łącznie z zagadkami będą odbywać się na placu zabaw.
  • Na miejscu jest możliwość kąpieli w jeziorze oraz zjedzenie posiłku w restauracji.

Grupa docelowa: Rodziny z dziećmi w wieku 5 – 10 lat. Młodsi i starsi również mile widziani – przejścia będzie około 2.5 km.

Termin i miejsce imprezy: niedziela, 14.09.2025 od 11:00 na leśnym placu zabaw przy restauracji Möserer Seestub’n. Najbliższy płatny parking znajduje się 500m od jeziora – trochę dalej od jeziora niż na stronie informacyjnej.

Zgłoszenia: Prosimy o zgłoszenie udziału poprzez dołączenie do grupy WhatsApp lub kontakt. W razie niepogody spotkanie może zostać odwołane lub przesunięte, dlatego prosimy osoby, które się nie zgłoszą, o sprawdzenie informacji na stronie w dniu spotkania.

Koszt imprezy: transport i posiłek we własnym zakresie.

Zgrajmy się

Zapraszamy na popołudnie gier planszowych, fabularnych i karcianych. Planujemy przynieść następujące gry: Wilkołaki. Pełnia księżyca, Kroniki zamku Avel, Osadnicy z Catanu Junior, Pędzące Żółwie, Żółwik Plusk, Gluty, i Sen. Zachęcamy uczestników do przeniesienia własnych, ulubionych gier stosownych do wieku i zainteresowań – jeśli jest taka możliwość, to po jednej na uczestnika. W zależności od liczby i wieku uczestników utworzymy stoliki do gry dla młodszych, starszych i dorosłych.

Grupa docelowa: wszyscy, którzy chcą i potrafią grać w gry. Chętnych prosimy o dołączenie do grupy WhatsApp, żeby było wiadomo jakie pomieszczenia zarezerwować i zorientować się jakie grupy wiekowe będą reprezentowane.

Termin i miejsce imprezy: sobotę, 26.04.2025 od 15:30 do 18:30. Pomieszczenia Stowarzyszenia Pitanga, Fischerhäuslweg 2, 6020 Innsbruck.

Koszt imprezy: opłata 5€ od osoby (rodzic + dziecko = 10€, rodzic + 2 dzieci = 15€) na pokrycie kosztów organizacyjnych, głównie wynajmu sali. Zniżki: członkowie 50%, organizatorzy 100%.

Kiełbaska czy jajeczko?

Wraz z Kingą i Amelią, serdecznie zapraszamy polskojęzyczne rodziny na piknik na plaży nad Innem, wspólne pieczenie kiełbasek na ognisku wielkanocnym, zabawy w piasku i z psem, oraz gry w piłkę.

Termin i miejsce imprezy: niedziela, 20.04.2025 o 14:30 na plaży przy lotnisku, IBK-Hawaii.

Zgłoszenia: Prosimy o zgłoszenie udziału poprzez dołączenie do grupy WhatsApp. W razie niepogody impreza może zostać odwołana, dlatego prosimy osoby, które się nie zgłoszą, o sprawdzenie informacji na stronie w dniu spotkania.

Koszt imprezy: bezpłatne, prowiant we własnym zakresie.
Wolne datki na wsparcie działalności naszego stowarzyszenia mile widziane.

Poczytaj mi o Bolku i Lolku

Die deutsche Version folgt unten…

Ponownie zapraszamy na czytanie urozmaicone ilustracjami wyświetlanymi na ekranie kinowym (niem.: Bilderbuchkino). Tym razem wraz z Pitangą będziemy czytać dwujęzycznie: po polsku i po niemiecku, więc zabierzcie swoich niemieckojęzycznych przyjaciół, by mieli okazję posłuchać języka polskiego! Po czytaniu planowana jest wspólna zabawa.

Autor: Leszek Mech

Bolek und Lolek. Die Tiere der Serengeti
Tłumaczenie:  Ursula Ciupek
Czyta: Karin (Pitanga)

Bolek i Lolek. Zwierzęta Serengeti
Czyta: Karolina
Podzękowania dla Karin, Karoliny, Wioletty i Ani
oraz Ameli i Lucyny za gotowość bojową!

Grupa docelowa: dzieci mówiące po polsku lub niemiecku, które potrafią się skupić przez około pół godziny. Osoby zainteresowane udziałem zapraszamy do grupy WhatsApp.

Termin i miejsce spotkania: sobota, 05.04.2025 od 10:00 do 11:30. Stadtteiltreff Höttinger Au, Daneygasse 1, 6020 Innsbruck


Pitanga und MOWA laden euch wieder zu einem zweisprachigen Bilderbuchkino ein. Wir lesen ein Kinderbuch auf Polnisch und Deutsch und zeigen dazu die Illustrationen auf der Kinoleinwand.

Schließt euch euren polnischsprachigen Freunden an und nutzt die Gelegenheit, Polnisch zu hören! Nach der Lesung freuen wir uns auf gemeinsames Spielen und einen Austausch.

Keine Anmeldung erforderlich – kommt einfach vorbei am Samstag, den 05.04.2025, von 10:00 bis 11:30 im Stadtteiltreff Höttinger Au, Daneygasse 1, 6020 Innsbruck!

Już w po­wie­trzu wio­snę sły­szę…

Serdecznie zapraszamy polskojęzyczne rodziny na wiosenne spotkanie na leśnym placu zabaw, dogoterapię oraz wędrówkę organizowaną przez Amelię, Kingę i Werę.

Program spotkania:

  • Zabawa na leśnym placu zabaw Tantegert połączona z zajęciami dogoterapii z Czari, dużym owczarkiem szwajcarskim wychowanym z dziećmi.
  • Wędrówka lasem (ok. 2 km i 200 m przewyższenia) uatrakcyjniona zabawą terenową z zagadkami i zadaniami do rozwiązania.
  • Posiłek w Jausenstation Vogelhütte.

Grupa docelowa: Rodziny z dziećmi w wieku 4 – 8 lat. Młodsi i starsi również mile widziani. W razie potwierdzonej chęci udziału przez starsze dzieci dostosujemy zagadki do wieku.

Termin i miejsce imprezy: sobota, 22.03.2025 na przystanku Innsbruck-Westbahnhof o 10:30, dla tych co chcą wspólnie pojechać tramwajem nr. 6 o 10:37 (uwaga tramwaj jeździ co godzinę!) lub o 11:00 na leśnym placu zabaw Tantegert, dla pozostałych. Powrót tramwajem nr. 6 z Aldrans lub Lans.

Zgłoszenia: Prosimy o zgłoszenie udziału poprzez dołączenie do grupy WhatsApp lub kontakt. W razie niepogody impreza może zostać odwołana, dlatego prosimy osoby, które się nie zgłoszą, o sprawdzenie informacji na stronie w dniu spotkania.

Koszt imprezy: transport i posiłek we własnym zakresie. Można zabrać parę drobnych na tajemniczą niespodziankę.

Bal karnawałowy

Serdecznie zapraszamy na polskojęzyczne, rodzinne spotkanie i zabawę karnawałową. Będzie muzyką, taniec, zabawa i śmiech. Wybór stroju dowolny, kto ma ochotę może się przebrać, będzie wówczas kolorowo. Przekąski i napoje we własnym zakresie lub do ogólnej konsumpcji.

Grupa docelowa: dzieci przedszkolne i wczesnoszkolne (2,5 – 10 lat). Młodsi i starsi uczestnicy są również mile widziani, program może zostać dopasowany do wieku uczestników.

Termin imprezy: sobota, 22.02.2025 od 14:00 do 16:30.

Miejsce: Pomieszczenia Stowarzyszenia Pitanga, Fischerhäuslweg 2, 6020 Innsbruck.

Koszt imprezy: opłata 5€ od osoby (rodzic + dziecko = 10€, rodzic + 2 dzieci = 15€) na pokrycie wynajmu sali. Zniżki: członkowie 50%, organizatorzy 100%.

Czerwona walizka

Po raz kolejny mamy okazję gościć polski teatr w Innsbrucku! Tym razem zapraszamy dużych i małych widzów na spektakl i warsztaty
Teatru Czerwona Walizka!

Grupa docelowa: Każdy, kto lubi teatr alternatywny i cyrk, niezależnie od wieku. W celach organizacyjnych prosimy o dołączenie do grupy WhatsApp.

Czas i miejsce: niedziela, 9.11.2025 od 17:00 – 19:00 w pomieszczeniach Stowarzyszenia Pitanga (Fischerhäuslweg 2, 6020 Innsbruck). Wcześniejsze spotkania: w sobotę rano, w Wiedniu i w niedzielę rano, w Salzburgu (ogłoszenia na dole strony).

Koszt: za darmo (w ramach dofinansowania), aczkolwiek wolne datki na Stowarzyszenie mile widziane.

W programie

Teatr Czerwona Walizka to teatr rodzinny, w którym występują Rafał i Maja oraz ich synowie, Adam i Jędrzej Biesiada. Rodzice łączą swoje artystyczne i pedagogiczne pasje, tworząc wyjątkowe spektakle, w których muzyka, śpiew i humor oraz elementy nowego cyrku spotykają się z edukacją i terapią. Przekazują swoją pasję synom, którzy od najmłodszych lat grają, żonglują i wykonują akrobacje.

Spektakl „Rufi Rafi – Family Circus Show”

Familijny spektakl interaktywny (45 minut) zbudowany na ulotnych doświadczeniach i paradoksach życia codziennego. Jest on wypełniony sytuacyjnym humorem i cyrkowymi umiejętnościami. Nie zabraknie klaunowych gagów, rodzinnej energii, żonglerki, akrobatyki oraz muzyki na żywo.

Warsztaty „Cyrk Możliwości”

Warsztaty ogólnorozwojowe z elementami pedagogiki cyrku i teatru.
Poznamy podstawowe techniki cyrkowe (flowerstick, poi, podstawy żonglowania, rola bola, abc akrobatyki i klaunady). Nie zabraknie zabaw teatralnych,
improwizacji ruchowych i dźwiękowych. Przy wykorzystaniu różnorodnych technik artystycznych i cyrkowych wspólnie z uczestnikami zajęć identyfikujemy cechy pożądane przy osiąganiu życiowych celów (cierpliwość, systematyczność, twórcze myślenie, pewność siebie, odpowiedzialność etc.) i pokazujemy jak samodzielnie pracować nad ich rozwojem. Zajęcia są też formą promowania zdrowego stylu życia i pracy nad ciałem. Zajęcia poprowadzi zawodowy klaun.


Występy odbędą się w Wiedniu, Salzburgu i Innsbrucku w ramach projektu przeprowadzonego przez nasze stowarzyszenie (Joannę i Agnieszkę) i częściowo dofinansowanego ze środków przyznanych przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Departament Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą za pośrednictwem Ambasady RP w Wiedniu.


Ogłoszenia:

  • w kalendarzu Polonii Austriackiej: Wiedeń, Salzburg, Innsbruck;
  • w Polonice: Wiedeń, Salzburg, Innsbruck;
  • w dzienniku tyrolskim: Innsbruck.

Poczytaj mi o Matyldzie

Po raz kolejny zapraszamy na czytanie urozmaicone ilustracjami wyświetlanymi na ekranie kinowym (niem.: Bilderbuchkino). Tym razem wraz z Pitangą będziemy czytać dwujęzycznie: po polsku i po niemiecku, więc zabierzcie swoich niemieckojęzycznych przyjaciół, by mieli okazję posłuchać języka polskiego! Po czytaniu planowana jest wspólna zabawa.

Autor: Alexander Steffensmeier

Lieselotte sucht einen Schatz
Czyta: Karin (Pitanga)

Krowa Matylda szuka skarbu
Tłumaczenie: Emilia Kledzik
Czyta: Mirek

Grupa docelowa: dzieci mówiące po polsku lub niemiecku, które potrafią się skupić przez około pół godziny.

Termin i miejsce spotkania: sobota, 05.10.2022 od 10:00 do 11:30. Stadtteiltreff Höttinger Au, Daneygasse 1, 6020 Innsbruck

Koszt: koszt wynajmu sali pokrywa Pitanga. Wolne datki na działalność MOWY lub Pitangi mile widziane.

Pożegnanie lata

Zapraszamy wszystkie polskojęzyczne rodziny na spotkanie na zakończenie lata. Przy okazji rozpoczęcia roku szkolnego, warto wspomnieć, że już sześć lat język polski był oficjalnie nauczany w Tyrolu jako język ojczysty i przypomnieć o zgłoszeniach na lekcje na 2024/2025.

Temat przewodni: Wspomnienia z wakacji. Dzieciom poczytamy o wakacyjnych przygodach Zuzi i Basi, przygotujemy kolorowanki i zgadywanki wakacyjne oraz zabawy ruchowe.

Termin i miejsce spotkania: niedziela, 15.09.2024 o 11:00 w pomieszczeniach Stowarzyszenia Pitanga, Fischerhäuslweg 2, 6020 Innsbruck.

Koszt: Opłata 5€ od osoby (np. rodzic + dziecko = 10€, rodzic + 2 dzieci = 15€) na pokrycie kosztów wynajmu sali. Członkowie 50% zniżki, organizatorzy 100% zniżki.

Prowiant: we własnym zakresie. Mile widziane smakołyki do podziału.