Obóz w Reichenau

W czwartek, 8-go maja 2025 roku, planowane jest oficjalne rozpoczęcie prac budowlanych nowego pomnika ku pamięci ofiar obozu pracy wychowawczej w Reichenau. Informacje na stronie miasta: Spatenstich für Gedenkort Reichenau im Mai.

Dodatkowe informacje

W obozie pracy wychowawczej Reichenau (1941-1945) tysiące więźniów politycznych, między innymi Polaków, było więzionych, torturowanych, zmuszanych do pracy przymusowej i mordowanych. Wśród straconych było 6 członków polskiej grupy oporu. Więcej szczegółów po niemiecku na stronie Wikipedii oraz na stronie https://www.erinnern.at/.

Zdjęcie: Stadtarchive/Stadtmuseum z artykułu w MeinBezirk.

W 1972 roku na terenie byłego obozu postawiono kamień pamiątkowy, pod którym składane są wieńce ku pamięci ofiar.

Zdjęcie z Wikipedii (po niemiecku).

W 2024 roku miasto Innsbruck zorganizowało międzynarodowy konkurs na projekt nowego pomnika.

Zdjęcie z artykułu w MeinBezirk. Na stronie miasta dostępne jest dossier zwycięskiego projektu.

Wybory prezydenckie

Stowarzyszenie MOWA na prośbę Konsula Generalnego Bartłomieja Rosika z Ambasady w Wiedniu i we współpracy z Konsulem Honorowym Eugenem Sprengerem z Innsbrucka pomaga w znalezieniu lokalu i członków obwodowej komisji wyborczej w Innsbrucku. Wybory odbędą się w niedzielę, 18.05.2025 (pierwsza tura) oraz 1.06.2025 (druga tura).

W kwietniu zostanie podana do publicznej wiadomości informacja o numerach oraz o siedzibach obwodowych komisji wyborczych. Więcej szczegółów na stronach Państwowej Komisji Wyborczej oraz Ambasady i Konsulatu w Wiedniu, do których linki podajemy na dole strony.

Przygotowania

W poszukiwaniu idealnego lokalu wyborczego. Maryla i Eugen Sprenger.
Zdjęcie: Agnieszka Syslo, Innsbruck, 2025-01-24.

Informacje

Austria Czyta… Twardocha

O prozie Szczepana Twardocha dowiedziałam się zapewne „jako ostatnia”. Jest on obecnie jednym z najbardziej znanych autorów w Polsce. Jego książki chętnie tłumaczone są na inne języki, a powieść pt. „Król” stała się historią serialu telewizyjnego.

Do przeczytania książek Twardocha zachęcił mnie, wstyd się przyznać, austriacki kolega zachwycony jego twórczością. Dzięki Stowarzyszeniu MOWA, akcji Austria Czyta i Legimi, mogę nadrobić te „wstydliwe” zaległości. Jeśli kogoś, tak jak mnie, w trakcie pobytu w Austrii ominęły ciekawe polskie książki, to polecam tego autora. Przeczytałam dopiero dwie pozycje „Chołod” i „Pokora”, ale już cieszę się na następne.

Obydwie książki są opowieściami z historią wojenną w tle, a bohaterami są zwykli Ślązacy rozczarowani ideałami, którzy przekonują się, że życie, często na krawędzi, lubi boleć. Choć tracą wiarę w lepsze jutro, to jednak walczą o przetrwanie, a historia nie ma znaczenia w obliczu ich indywidualnej rozterki.

Chołod” (2022) – najnowsza z książek – to proza, której bohaterem jest sam autor i opowiadana jest przez kilku narratorów. Przenosi nas do surowych arktycznych miejsc. Bezkres Syberii staje się schronieniem dla Konrada Widucha, weterana Wielkiej Wojny. Ślązak z Pilchowic znajduje tam swój skrawek wolności poza systemem i żyje zgodnie z rytmem polarnej natury, a historia nie ma tu znaczenia. Jest tu i teraz oraz brutalna walka o przetrwanie.

Pokora” (2020) to losy Aloisa Pokory, ślepo wierzącego w wyidealizowaną miłość i jego walka o godność, walka z samotnością i odrzuceniem. Bohater zmaga się z samotnością i pogardą. Szuka przynależności, rozbity pomiędzy światem śląskim i niemieckim. Prześladowany tęskni za spokojem.

Przeczytałam obydwie pozycje nie sugerując się recenzjami, pierwsze zdania książek zachęcają same do dalszej lektury…

Bal karnawałowy

Serdecznie zapraszamy na polskojęzyczne, rodzinne spotkanie i zabawę karnawałową. Będzie muzyką, taniec, zabawa i śmiech. Wybór stroju dowolny, kto ma ochotę może się przebrać, będzie wówczas kolorowo. Przekąski i napoje we własnym zakresie lub do ogólnej konsumpcji.

Grupa docelowa: dzieci przedszkolne i wczesnoszkolne (2,5 – 10 lat). Młodsi i starsi uczestnicy są również mile widziani, program może zostać dopasowany do wieku uczestników.

Termin imprezy: sobota, 22.02.2025 od 14:00 do 16:30.

Miejsce: Pomieszczenia Stowarzyszenia Pitanga, Fischerhäuslweg 2, 6020 Innsbruck.

Koszt imprezy: opłata 5€ od osoby (rodzic + dziecko = 10€, rodzic + 2 dzieci = 15€) na pokrycie wynajmu sali. Zniżki: członkowie 50%, organizatorzy 100%.

Miłość do języka ojczystego

Obecnie w Tyrolu 120 grup dzieci i młodzieży uczy się 19 języków ojczystych, łącznie ponad 2200 uczniów. W tym roku szkolnym nauczane są następujące języki ojczyste (języki oznaczone * są również obecne w szkołach średnich II stopnia): Albański, Arabski*, Bośniacki / Chorwacki / Serbski (BKS)*, Bułgarski*, Chiński*, Francuski, Hindi, Hiszpański*, Kurmandżi, Perski (Dari / Farsi)*, Polski, Portugalski, Rumuński, Rosyjski*, Somalijski, Turecki, Ukraiński, Węgierski*, Włoski*. Z dumą należy podkreślić, że to dzięki staraniom Agnieszki wspieranej przez MOWĘ, język polski już od 7 lat należy do tej grupy.

W piątek, 21-go lutego 2025 roku, Bildungsdirektion Tirol, w ramach świętowanie 25-go międzynarodowego dnia języków ojczystych, zorganizowało kameralne spotkanie uczniów, nauczycieli oraz osób zaangażowanych w projekt nauczania języków ojczystych.

W ramach prezentacji języka polskiego wystąpiła Agnieszka wraz z Natalią, która przez wiele lat uczyła się języka polskiego, początkowo na zajęciach prowadzonych wolontarystycznie przez mamę, a później już w ramach lekcji języka polskiego. W duecie przeczytały wiersz Juliana Tuwima „Pan Hilary” / „Die Brille” .

Fragment książki p.t. Wybór wierszy Juliana Tuwima / Ausgewählte Gedichte von Julian Tuwim. W tłumaczeniu uczniów Szkoły Polskiej im. Jana III Sobieskiego przy Ambasadzie RP w WIEDNIU.

To było bardzo piękne, wzruszające i zarazem ubogacające przeżycie, znaleźć się w tak wielonarodowościowym towarzystwie i móc reprezentować język polski. Jestem bardzo wdzięczna Bildungsdirektion, że dano mi ten zaszczyt w zastępstwie nauczycielki języka polskiego, która z przyczyn losowych musiała zrezygnować w przeddzień uroczystości.

Obchodzony co roku dzień języków ojczystych jest nie tylko okazją do zebrania pod jednym dachem kilkunastu reprezentacji społeczności językowych mieszkających w Tyrolu, ale również przestrzeń do pochwalenia się swoim językiem ojczystym. Było to niezwykle wzruszające, widząc z jaką dumą i emocjami uczniowie przedstawiali swoje programy i pokazywali innym kulturę kraju swoich rodziców. Dosłownie wyrazili to starsi uczniowie, którzy uczestniczyli w debacie prowadzonej przez Herberta Gimpl podkreślając, że nie dla wszystkich była to łatwa droga, ale teraz są bardzo dumni ze swojej dwu-/wielojęzyczności. W tym miejscu chcę podkreślić, że dwu- /wielojęzyczność nie jest dana dzieciom tak po prostu, jak niebieskie oczy, czy brązowe włosy. Jest to wieloletni proces i wysiłek, nie tylko samych uczniów, nauczycieli ale również i to w dużej mierze samych rodziców. Ich czas, wytrwałość i konsekwencja to duże składowe całego sukcesu.

Było pięknie, kolorowo, bardzo smacznie, uniosło się wiele emocji i wzruszeń, i pomimo tak dużej różnorodności na sali, czuliśmy się jak jedna rodzina. Po naszym występie podeszła do nas uczennica języka francuskiego „Liska” i dumnie wyrecytowała kilka zdań po polsku. Nauczyła ją ich jej mama, która urodziła się w Polsce i w wieku dziecięcym wyemigrowała do Francji. Sama Liska nie mówi po polski, ale jest bardzo ciekawa tego języka i z dużym sentymentem opowiadała, że zdrobnienie jej imienia znaczy „mały lisek” po polsku. Jej to pięknie przesłanie tego święta, bądźmy otwarci i ciekawi świata, nie bójmy się tego co inne i nieznane, rozmawiajmy ze sobą, bo łączy nas miłość do języka. – Agnieszka

Występy uczniów szkół podstawowych.
Publiczność: uczniowie, rodzice, nauczyciele i oficjele.
Debata uczniów szkół ponadpodstawowych.
Międzynarodowy poczęstunek.

Gotuj z nami!

Uwaga! Poszukujemy zarówno utalentowanych gospodyń, jak i odważnych kucharzy. 

W ramach International Dinner, MOWA organizuje raz w roku polski poczęstunek w Pitandze, którego celem jest zebranie funduszy na prowadzenie dalszej działalności. W poprzednich dwóch edycjach udało nam się zdobyć środki na pokrycie stałych kosztów operacyjnych na dwa lata (m.in. strona internetowa, opłaty bankowe i członkostwo w Pitandze; nie mamy kosztów personalnych). Dzięki temu możemy utrzymać niskie koszty dla uczestników naszych spotkań i kontynuować działalność.

W tym roku kolacja planowana jest na sobotni wieczór 28-go czerwca od 18:30. Poszukujemy pomocnych talentów kulinarnych, które chciałyby wesprzeć nasz zespół w tym szczytnym przedsięwzięciu przygotowując jedno smaczne danie kuchni polskiej (zupę, danie główne, przystawkę lub deser) dla ok. 30 osób. Za użyte produkty zwracamy pieniądze na podstawie rachunków. 

Sprawicie nam wielką radość pomagając w gotowaniu, podgrzewaniu i serwowaniu. Na całość wydarzenia chcemy przeznaczyć około trzech godzin. Jeśli ktoś chciałby przygotować danie, ale nie ma tyle czasu tegoż wieczoru, to może nas wesprzeć dostarczając posiłek do Pitangi lub kogoś z naszego zespołu.

Po zakończeniu kolacji zapraszamy na poczęstunek i pogaduszki w miłej atmosferze, które mogą się przedłużyć do późnych godzin nocnych. Im więcej nas będzie tym mniej pracy, a więcej przyjemności ze wspólnego wieczoru. 🙂

Prosimy o zgłoszenia do połowy marca przez formularz kontaktowy lub bezpośrednio do zarządu. Jak zbierzemy ekipę, to zaczniemy planować szczegóły. 

Wystawa Brechen wir aus!

W dniu 80-lecia wyzwolenia Auschwitz została otwarta wystawa w Landhaus zatytułowana „Leokadia Justman. Brechen wir aus! Als polnische Jüdin auf der Flucht in Tirol“, która będzie otwarta do 26-go października.

Dalsze informacje o wystawie i zdjęcia kilku eksponatów można znaleźć na stronie Landhaus oraz w artykule „Brechen wir aus!“ – Flucht vor den Nazis na witrynie ORF.at.

Uroczyste otwarcie wystawy

Bardzo cieszymy się, że zostałyśmy zaproszone na uroczyste otwarcie wystawy z prezentacją książki zawierającej tłumaczenie pamiętników Leokadii Justman z angielskiego na niemiecki. Vielen Dank Domink!

Wprowadzenie przez Rektorkę Uniwersytetu w Innsbrucku, Veronikę Sexl.

Bracia Kudera

O Stefanie i Marianie Kudera mieliśmy dowiedzieć się więcej na wykładzie o polskiej grupie oporu, jednak nastąpiła zmiana tematu i wówczas dowiedzieliśmy się Adamie Kamińskim. Okazało się jednak, że bracia Kudera zostali upamiętnieni w Innsbrucku koło kliniki. Miejsce upamiętniające nie zostało przypadkowo wybrane, ponieważ starszy brat skończył farmację, a młodszy ponoć pomagał w szpitalu w Innsbrucku.

Informacje o pomnikach oraz biografie braci i innych osób zamordowanych w czasie rządów nazistowskich można znaleźć na stronie https://www.zeitpunkte.at/.

Biografia

Tłumaczenie strony https://www.zeitpunkte.at/, gdzie dostępne są również źródła, z których pochodzi informacja.

Marian Kudera
ur. 5 sierpnia 1923 r. w Mysłowicach (Polska),
zm. 19 lipca 1944 r. w obozie koncentracyjnym w Dachau

Stefan Kudera
ur. 8 września 1916 r. w Żninie (Polska)
zm. 19 lipca 1944 r. w obozie koncentracyjnym w Dachau

Bracia Stefan i Marian Kudera mieszkali w Innsbrucku od jesieni 1941 roku. Stefan od października 1941 r. kontynuował studia farmaceutyczne w stolicy tyrolskiego okręgu Rzeszy, które rozpoczął w 1935 r. w Poznaniu. Na Uniwersytecie Poznańskim przyznał się do „narodowości polskiej”. Rodzina mieszkała w Mysłowicach na Śląsku, niedaleko Katowic, gdzie Stefan Kudera zdał maturę w klasycznym polskim gimnazjum. Jego ojciec Bruno Kudera był prawnikiem i zmarł wkrótce po tym, jak jego dwaj synowie przeprowadzili się do Tyrolu. 26 lipca 1943 r. Stefan Kudera zdał z dobrym wynikiem farmaceutyczny egzamin dyplomowy.

Jego młodszy o siedem lat brat Marian chciał studiować medycynę, ale nie ma na to pisemnych dowodów. Prawdopodobnie pomagał w szpitalu w Innsbrucku. Narodowi socjaliści uważali go za „volksdeutscha”. Gestapo aresztowało Mariana Kuderę 21 lutego 1944 roku. Podejrzewano go o bycie przywódcą polskiej grupy ruchu oporu liczącej rzekomo 60 osób. Podobno należał do niej również jego brat Stefan. Gestapo aresztowało również jego matkę i siostrę i konfrontowało rodzinę podczas przesłuchań. „Zintensyfikowane przesłuchania” były niczym innym jak systematycznymi torturami. Po takich przesłuchaniach Marian Kudera nie był już w stanie chodzić, a całe jego ciało było pokryte krwią. Męka skończyła się dopiero, gdy przyznał się do winy. Stefan Kudera również został poddany licznym nadużyciom.

Szef Gestapo Max Nedwed złożył wniosek o specjalne traktowanie w Berlinie „po ustaleniu faktów w sprawie”. Oznaczało to, że bracia Kudera zostali przeniesieni do obozu koncentracyjnego Dachau 28 kwietnia 1944 roku. Obaj zostali tam powieszeni 19 lipca 1944 roku.

Książka Brechen wir aus!

Miało miejsce kolejne wydarzenie związane z Leokadią Justmann, a mianowicie prezentacja jej książki (w tłumaczeniu na niemiecki).

Czas i miejsce: wtorek, 4 lutego 2025, 18:00, Rathaus Innsbruck, Maria-Theresien-Straße 18, 6. OG Plenarsaal.

Ogłoszenie oraz artykuł po niemiecku w Innsbruck Informiert, wydanie z lutego 2025, strony 42-43 (w PDF, strona 22).

Śniadanie Polek na zagraniczu

W niedzielę, 25-go stycznia, Martyna zorganizowała kolejne śniadanie Polek na zagraniczu, na którym pojawiły się radiowe gościnie, uczestniczki poprzedniego śniadania, jak również nowe osoby. Wspólnych tematów i zbieżnych ścieżek życiowych było wiele, więc i tym razem śniadanie przedłużyło się do wczesnych godzin popołudniowych. Miłym akcentem był upominek od Martyny i Polek na zagraniczu dla Agnieszki za zdobycie przez nią stypendium. Na śniadaniu zdecydowałyśmy zacieśnić komunikacyjnie kręgi kobiet od Martyny i MOWY, w celu zwiększenia zasięgu informacji o naszych działaniach.